Fałszywe informacje, nazywane również fake news to przedstawianie w mediach nieprawdziwych informacji w tym celu, aby wprowadzić w błąd odbiorcę i ostatecznie go zmanipulować, często dla osiągnięcia korzyści politycznych, prestiżowych, finansowych czy też ideologicznych. Niestety co jest fałszywą informacją trudno odkryć gdyż w szybko zmieniającej się rzeczywistości nie łatwo być na bieżąco.
Nieprawdziwe informacje często publikowane są w postaci tzw. tweetów, postów w serwisach społecznościowych, memów, tekstów propagandowych czy też newsów w serwisach informacyjnych. Ich charakterystyczna sensacyjna bądź przesadzona forma to sposób na zwrócenie uwagi czytelnika. Niestety nie tylko ludzie zamieszczają opisane teksty, w ich rozpowszechnieniu w sieci zaangażowane są również technologiczne narzędzia np. boty, organizowane fabryki trolli, czy zautomatyzowane konta.
Dezinformacja jako formuła przekazu, którego celem jest wywołanie u odbiorcy poglądu czy też działania lub jego braku, zgodnie z założeniem wprowadzenia odbiorcy w błąd jest niebezpieczna zwłaszcza w Internecie, gdzie tempo publikowania wiadomości ma największe i niebezpieczne oddziaływanie. Wymieniona intensyfikacja umożliwia manipulowanie opinią publiczną na niespotykaną dotąd skalę.
Niestety nie każdy użytkownik sieci ma tego świadomość co sprawia, że fake news to również skuteczne narzędzie propagandy. Kreowanie nieprawdziwej rzeczywistości zawsze będzie wywierać negatywny wpływ na ludzi, bo po to jest kreowane. Skoro część dorosłych użytkowników Internetu nie do końca jest świadomych, że jest przedmiotem manipulacji, zachodzi pytanie jak w takim środowisku odnaleźć mogą się najmłodsi odbiorcy.
Niestety bez wsparcia i wiedzy w opisanym zakresie zetknięcie z opisanymi informacjami może być dla nich bardzo szkodliwe. Jako przykład niech posłuży zamieszczona w Internecie gra „Niebieski wieloryb”, w której grający otrzymuje tzw. opiekuna wyznaczającego zadania do realizacji np. samookaleczenie. Gra dotyczyła dzieci w wieku od 10 do 15 lat, jej uczestnicy rejestrowali się na stronie internetowej, podając pełne dane osobowe, w tym swój numer telefonu, na który otrzymywali zadania do wykonania. W wyniku rozpowszechnienia się informacji w przedmiotowym zakresie media rozpętały „burzę medialną” , podając komunikaty zwracające uwagę na związane z grą niebezpieczeństwa. Niestety nie mając prawdziwych źródeł w eter zostały przekazane wiadomości niesprawdzone (tzw. fake news), zwłaszcza o rosnącej liczbie ofiar gry. Podawane informacje spowodowały reakcje rodziców i nauczycieli np. przez organizowanie apeli ostrzegających przed niebezpieczeństwem. I tak nie do końca sprawdzona informacja stała się częścią rzeczywistości, zaś jej początkiem była inna informacja, a więc na bazie jakiegoś być może nawet realnego incydentu, posłużono się psychologicznym mechanizmem i stworzono potwora, który sam w sobie mógł zainspirować kogoś do prób realizacji destrukcyjnych zadań.
Nie unikniemy nowych technologii, które pobierają o nas informacje czy tego chcemy czy nie. Większości z nas cierpi na brak czasu, co oznacza że korzystanie z technologii jest konieczne. Samo blokowanie przetwarzania danych czy inne sposoby nie ochronią nas, warto więc skupić się na tym czy używane przez nam technologie w zakresie danych, które im przekazujemy nie obrócą się przeciw nam. Sam Facebook, Instagram, Twitter i Google wiedzą o nas więcej niż nasi najbliżsi czy tego chcemy czy nie. Programy z tym związane analizują nas obiektywnie, gdyż nie ulegają emocjom i nie zapominają również o tym co zrobiliśmy czy zamieściliśmy, dodatkowo pamiętając i analizując co daje im sporą przewagę.
Wpływ opisywanych informacji na życie publiczne to jedno zaś na życie prywatne to drugie. Jeśli nawet jesteśmy krytyczni i nie do końca wierzymy w zamieszczane w Internecie informacje, gdy przeczy temu zdrowy rozsądek i doświadczenie, to już nie bardzo możemy liczyć, że nasze dzieci czy dziadkowie też w opisany sposób ocenią przeczytane treści i zorientują się, czy mają do czynienia z fake news.
Jeśli uznać, że fake newsy to model biznesowy wypracowany przez pewną grupę osób, który dzięki postępowi gospodarczemu i technologicznemu stworzył media masowe, fałszywe informacje po prostu dziś służą zwiększaniu ilości odbiorców co przekłada się na związane z tym przychody. W związku z tym przeciętny człowiek powinien mieć świadomość, że fałszywe informacje nie znikną z przestrzeni Internetu i krytycznie podchodzić do wszystkiego o czym czyta. Powinien również poinformować najbliższych młodszych czy też starszych, którzy dopiero odkrywają tajniki Internetu o istniejącym zjawisku fałszywych informacji, to będzie zdecydowanie więcej niż nic.
